ارائه توضیحاتی درباره آنچه در پیرامون آرامگاه خشایارشا در حال وقوع است - سرمایه گذاری ایکیوسی

آرامگاه خشایارشا گوری صخره ای است که در سینه کوه حاجی آباد در نقش رستم قرار گرفته است. فرسایش و نفوذ آب خطری جدی برای آرامگاه فرزند داریوش بزرگ و آتوسا، دختر کوروش به شمار می آید. این آرامگاه که دارای خصوصیات سنگ تراشی و تزئینات هنری بوده، اکنون در دست بازسازی است اما آنچه شرایط را نگران کننده نموده، چاله های بزرگ و عمیقی است که در پایین دست صخره آرامگاه خشایارشا بوجود آمده و ترک و شکاف طولی تا مقابل آرامگاه داریوش بزرگ، اردشیر یکم و داریوش دوم پیش رفته است.

در داخل آرامگاه خشایارشا نیز ترک های و حفره های ناشی از نفوذ آب به تعداد قابل توجهی مشاهده می گردد. به فاصله نزدیک از آرامگاه، یک حفره دیده می گردد که به گفته مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، در باران های اخیر پدید آمده و درون آن یک سازه مرموز پدیدار شده است. این سازه نویافته هنوز آنالیز و مطالعه باستان شناسی نشده است اما این گمان مطرح شده که شاید به آبراهه گمشده در نقش رستم ارتباطی داشته باشد.

حفره ای که در محوطه آرامگاه خشایارشا ایجاد شد

علیرضا عسگری چاوردی، مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید که مسئولیت محوطه باستانی نقش رستم را دارد جز اینها، توجه را به قلوه سنگ های بیشماری که در محوطه مقابل آرامگاه خشایارشا انباشته شده، جلب می نماید و درباره آنچه در پیرامون این اثر تاریخی درحال وقوع است و یا خطرات احتمالی که آن را تهدید می نماید، شرح می دهد: در بالای کوهی که مقبره خشایارشا قرار گرفته است، حوضچه آرامش وجود داشته که مدت هاست کارکردش را از دست داده و آب حاصل از بارش ها که باید در این حوضچه جمع میشد، به صورت آبشاری همراه با سنگ های صخره ای به پایین فرو می ریزد و جلوی مقبره تلنبار می گردد.

این باستان شناس اضافه می نماید: به علت اینکه آبراهه ها در نقش رستم کارکردش را از دست داده است، آب جاری شده از آن آبشار، راه خود را پیدا نموده و از سطح به زیر زمین و داخل راه آبه ای فرو رفته که بخشی از آن به صورت حفره ای عمیق پدیدار شده است. مسئله مهمتر این است که ما نمی دانیم آب باران و سرریز شده از کوه به کجا می رود.

آنچه در پیرامون آرامگاه خشایارشا و نقش رستم در حال وقوع است از این منظر می تواند خطرناک باشد که احتمالا آب با نفوذ به زیر زمین به سازه های آسیب بزند که به گمان باستان شناسان هنوز از دل خاک بیرون آورده نشده اند. مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید درباره اندازه خطری که متوجه آرامگاه خشایارشا و دیگر آثار نقش رستم است، می گوید: به علت آنکه آبراهه کارکردش را از دست داده، آبهای سر ریز شده از آن آبشار به سطح زیرین نفوذ پیدا نموده است و به باروی نقش رستم نیز آسیب می زند، برای همین باید ابتدا حوضچه آرامش که در بالای کوه است، احیا کنیم و بعد، از خطر ریزش سنگ ها جلوگیری کنیم و آبراهه های دوره هخامنشی و ساسانی را پیدا کنیم، تا آب به همان روش گذشته به بیرون از نقش رستم انتقال یابد.

فروچاله ای بزرگ که در پای کوه آرامگاه خشایارشا پدید آمده است

این باستان شناس برای حفاظت از آرامگاه خشایارشا که آبشار در نزدیکی آن ایجاد شده است، تاکید می نماید که حوضچه آرامش به لایروبی، کاوش باستان شناسی و احیا احتیاج دارد تا این حجم سنگ از آبشار وارد محوطه نقش رستم (محیط پیرامون آرامگاه خشایارشا) نگردد.

محوطه آرامگاهی نقش رستم محل تدفین آرامگاه چهار پادشاه هخامنشی داریوش بزرگ، خشایارشا، اردشیر یکم و داریوش دوم است و یادمان هایی از عیلامیان، هخامنشیان و ساسانیان را دارد. در بارش های اخیر به علت جاری شدن آب و ایجاد شکاف ها و ترک هایی در سطح زمین، این محوطه برای مدتی تعطیل شد. در ادامه اداره کل میراث فرهنگی استان فارس از تعدادی از اساتید دانشگاه شیراز دعوت کرد تا شرایط این محوطه را با توجه به تهدید فرونشست آنالیز دقیق تر داشته باشد.

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید پیش تر با استناد به نظر این اساتید گفته بود آنچه در نقش رستم اتفاق افتاده بیشتر فروشست بوده، هر چند به علت سستی خاک در این محوطه باستانی و کامل نشدن کاوش ها در 80 سال اخیر، از کار افتادن آبراهه و مهمتر از آن فرونشست دشت مرودشت تایید کرد که حفره ها و شکاف های طولی در این محوطه تشدید شده است.

منبع: همگردی