به موزه نیاز داریم تا جامعه ای کوتاه مدت نباشیم - سرمایه گذاری ایکیوسی

در ابتدای این برنامه گنابادی در پاسخ به این سؤال که داشتن موزه و مرکز اسناد برای یک نشر چه ضرورتی دارد گفت: همه چیز بسته به قدمت نشر دارد. قدمت علمی و فرهنگی (که ادامه دهنده راه فرانکلین و بنگاه ترجمه و نشر کتاب است) آن قدر بلند و گرانمایه است که اسنادش را درخور توجه می کند. شرکتی در آمریکا به نام فرانکلین در دهه 1950 طرحی داشته که در کشورهای در حال توسعه کتاب های انگلیسی زبان ترجمه شود؛ به گونه ای که قرار بوده در این راستا یاری مالی هم بکند. اما مدیریت درخشان همایون صنعتی زاده کار را به جایی رساند که نه تنها نیازی به دریافت یاری مالی پیدا نکردند بلکه چنان به ثبات رسیدند که این یاری، راستا عکس را پیش گرفت و از ایران برای آمریکا پول فرستاده می شد.

این استاد دانشگاه در رشته ادبیات افزود: از کارهای مهم دیگری که صنعتی زاده انجام داد این بود که بخش ادیتورینگ و ویراستاری را تشکیل داد که حرکتی کاملاً پیشروانه در نشر ایران بود. صنعتی زاده بر متن های خوب سرمایه گذاری کرد، چنان که می بینیم خیلی از آثار گذشته هنوز نو هستند و از آنها استقبال می شود؛ اثری مثل خشم و هیاهو. از طرفی دیگر باید به این نکته اشاره کرد که وجود اسناد دسته بندی شده برای پژوهشگران امری ضروری و مبارک است؛ چراکه آنان را هم در پژوهش درباره نشر و هم در پژوهش درباره زندگی بزرگانی که با علمی و فرهنگی کار کرده اند بسیار یاری گر خواهد بود.

گنابادی با ذکر مثالی درباره اسناد انتشارات ادامه داد: چند برگی که از اخوان ثالث در انتشارات علمی و فرهنگی وجود دارد، اگر در اختیار پژوهشگران واقعی قرار بگیرد، می تواند روشن کننده بخش هایی از زندگی و شعر اخوان باشد؛ یا نامه هایی که بین کریم امامی و دیگران نوشته شده (با آن نثر شیوا و طنز منحصربه فرد) می تواند گوشه هایی از فرهنگ ما را روشن کند.

معاون فرهنگی انتشارات علمی و فرهنگی در ادامۀ سخنانش به نکته مهم نهادسازی پرداخت و ضعف این موضوع در داخل کشور را اظهار داشت و گفت : مشکل ما در ایران این است که نهادسازی نکرده ایم. جایی مثل دانشگاه تهران 90 سال قدمت دارد، درحالی که بعضی دانشگاه های جهان 400 سال سابقه دارد. سنت و علم خاصیت انباشتی دارند و ماحصل آن که در اختیار دیگران قرار می گیرد، مفید واقع می شود. نهادسازی هم مثل سنت و علم است؛ باید انباشت شود. باید آنها را حفظ و به آنها افزود. نباید اجازه داد از آنها کسر شود. باید دستاوردهای نهادها گرامی داشته شوند. ما نیز باید نهادسازی کنیم. حرکتی که علمی و فرهنگی با تأسیس موزه و مرکز اسناد شروع کرده، قدمی است برای امر مهم نهادسازی. اگر می خواهیم جامعه کوتاه مدت نداشته باشیم، اگر می خواهیم هر چیزی که درست می کنیم به راحتی از دست نرود و اگر می خواهیم سرمایه های ما به ویژه سرمایه های فرهنگی ما از بین نرود، باید بدانیم که ما نیاز به موزه ها داریم.

گنابادی در بخش دیگری از سخنان خود در پاسخ به سؤالی دربارۀ کمیت و کیفیت اسناد گفت: تعداد اسناد بسیار زیاد است؛ بیش از 300 هزار سند در این مرکز وجود دارد که برای پژوهش در مدیریت نشر و همین طور پژوهش درباره تنظیم رابطه نشر با ناشران دیگر، با ویراستاران، با مؤلفان و مترجمان و البته با بازار کتاب، اطلاعات درخور و گران سنگی دارند.

بهرام پروین گنابادی که در کارنامۀ خود تجربه سال ها حضور در برنامه های ادبی رادیو را دارد، پس از توضیحاتی که متمرکز بر مرکز اسناد بود، به بخش جذاب موزه علمی و فرهنگی هم پرداخت؛ جایی که به گفتۀ او هم تاریخی است هم تماشایی: دیدن اشیائی همچون قلم، عینک، وسایل تحریر، دست نوشته ها و یادگاری های متنوع از سوی مؤلفان و مترجمان علمی و فرهنگی، علاوه بر جذابیت، پژوهش در تاریخ فرهنگی را بسیار تسهیل می کند.

وی در پاسخ به سؤال پایانی مبنی بر امکان استفاده عموم از این موزه و مرکز اسناد گفت: پس از افتتاح موزه و به محض اینکه شرایط کرونایی اجازه بدهد، امکان بازدید عموم فراهم خواهد شد و پژوهشگران نیز می توانند از این اسناد استفاده کنند. این اسناد متعلق به جامعه و فرهنگ ایران است.