زَرمُشتَکی بازی در شب یلدا - سرمایه گذاری ایکیوسی

خبرنگاران: سجاد نظری ـ مسئول ثبت میراث ناملموس استان ایلام ـ در گفت وگو با ایسنا بیان نمود: بازی ها از جمله نمودهای اجتماعی و فرهنگی هر اجتماعی به حساب می آیند. برای بازی ها علاوه بر تخلیه روانی و کارنمودهای جسمانی مزیت های فراوانی وجود دارد. بازی ها، تبلوری از فرهنگ و میراث هر اجتماعی هستند. در هر منطقه هم به فراخور شرایط اقلیمی، فرهنگی، زبانی و تاریخی بازی های خاصی وجود دارد. مردم ایلام نیز به فراخور نوع زندگی و معیشت، از گذشته های دور تا به امروز از انواع شیوه های تفریح و بازی های مختلف در موقع فراغت و مراسم های شادی، به ویژه شب یلدا، استفاده می نمایند.

او ادامه داد: با این حال امروز به دلیل مسائل فراوان زندگی از یک سو و رایج شدن تفریح های متنوع دیگر این نوع بازی ها کمتر اجرا می شوند. معمولا مردان و زنانی که سنی از آن ها گذشته است و قدرت جسمی کمتری دارند، در موقع فراغت تنها به شرح خاطرات گذشته و بعضی به داستان گویی می پردازند و بعضی هم همچنان مشغول بازی می شوند.

نظری گفت: بازی زَرمُشتکی یا پرقیچ، پرقوچ که به گویش های مختلف استان تلفظ می گردد، یکی از بازی های گروهی محلی بوده است. این بازی در تاریخ آبان ماه 1401 و به شماره 207 در لیست میراث ملی ناملموس ایران ثبت شده است.

مسئول ثبت میراث ناملموس استان ایلام نحوه اجرای این بازی را به این شکل شرح داد: زر مشتکی به این ترتیب است که ابتدا بازیکنان به دو گروه مساوی تقسیم می شوند (البته به صورت تک نفره هم این بازی انجام می گردد، ولی از قاعده و دایره بازی پرقوچ خارج می گردد)، در این بازی زر عمده ترین وسیله بازی است که یک شیء کوچک است و در میان مشت بسته قرار می گیرد به طوری که نباید مشخص باشد. اگر تعداد افراد دو گروه زیاد باشد دو گروه روبه روی هم می نشینند و معمولا پاها را دراز نموده پتو یا جاجیم را روی پاهای افراد پهن می نمایند که حرکات دست آن ها قابل حدس و گمان نباشد.

نظری افزود: برای اینکه معلوم گردد بازی را کدام گروه آغاز می نماید، دو گروه با هم توافق می نمایند و پس از آن یک گروه، مهاجم و گروه دیگر، مدافع می گردد. گروه مهاجم یا به صورت تک نفره و یا با مشورت گروه اقدام به پوچ کردن دست ها می نماید که می تواند تک دست یا دو دست پوچ کند تا به زَر برسد. اگر دستی که داخل آن زر است پوچ گردد، گروه مهاجم بازنده می گردد و یک صفر به سود گروه مدافع است و بالعکس آن به سود گروه مهاجم تمام می گردد. مشخص برنده، توافقی و معمولا تا پنج دست است.