شغل های ناپدیدشده در طول عمرمان ، روایتی از تحول های بزرگ و کوچک در بازار کار - سرمایه گذاری ایکیوسی

با ظهور هوش مصنوعی و اتوماسیون در دهه های اخیر، شاهد افزایش سرعت این تغییرات بوده ایم. اکنون در جهانیی زندگی می کنیم که شغل های بسیاری که روزگاری ضروری و مورد احترام بودند، ناپدید شده اند یا دیگر به شکلی که بودند، احتیاجی به آن ها نیست. این مقاله به آنالیز بعضی از شغل هایی می پردازد که در طول عمر ما ناپدید شده اند و تأملی بر چرایی و چگونگی این تحولات دارد.

با این شرح که بعضی از مشاغلی که در زیر می بینید در کشورهای کمترتوسعه یافته هنوز به کلی از بین نرفته اند.

شغل های کلاسیک که آرام آرام محو شدند

1. کارگر پمپ بنزین

در گذشته، پمپ بنزین ها تجربه ای فراتر از سوخت گیری بودند. کارگران با خدماتی چون تمیزکردن شیشه ها، چک کردن روغن و مایعات خودرو و حتی تعمیرات جزئی، به رانندگان یاری می کردند. امروزه این خدمات به علت اتوماسیون پمپ بنزین ها از بین رفته است.

2. اپراتور تلفن

اپراتورهای تلفن روزگاری نقش حیاتی در برقراری ارتباطات داشتند و تماس ها را به صورت دستی برقرار می کردند. اما با پیشرفت سیستم های ارتباطی و ورود تلفن های هوشمند، این شغل به تاریخ پیوسته است.

3. حروف چین و کارکنان صنعت چاپ و حتی تایپیست ها

پیش از ورود چاپ دیجیتال، صنعت چاپ یکی از پررونق ترین صنایع بود و احتیاج به تایپ چی ها، فرم بندها و اپراتورهای دستگاه های چاپ بسیار زیاد بود. اما کاهش تقاضا برای چاپ کاغذی و دیجیتالی شدن این فرآیند، منجر به افول این شغل ها شد.

احتیاج به تایپ هم با افزایش مهارت عمومی و نیز نرم افزارهای هوشمتد OCR خیلی کمتر از پیش شده.

4. اپراتور آسانسور

پیش از ورود سیستم های اتوماتیک آسانسور، اپراتورهای آسانسور مسافران را به طبقات مختلف می بردند. امروزه این شغل با فراوری آسانسورهای اتوماتیک به کلی از بین رفته است.

5. تحویل دهنده یخ

پیش از اختراع یخچال های خانگی، مردم برای نگهداری مواد غذایی به یخ احتیاج داشتند و تحویل دهندگان یخ بلوک های یخ را به خانه ها می آوردند. با ورود یخچال های برقی، این شغل نیز به فراموشی سپرده شد.

6. تعمیرکار تلویزیون و ویدئو

تعمیرکاران تلویزیون و ویدئو زمانی نقش مهمی داشتند، اما فرهنگ مصرف گرایی و کاهش هزینه های فراوری باعث شد که این شغل به تدریج از بین برود. یعنی مردم قبل از انتها یافتن عمر مفید تلویزیون به سبب پیشرفت فناوری نمایشگرها تلویزیون خود را تعویض می نمایند. مسلم است که در کشورهایی که توان مالی مردم در این خد نیست، هنوز تعمیرکارهای صوتی و تصویری، حضوری پررنگ دارند.

7. مامور دریافت عوارض جاده ای

در گذشته، ماموران در ایستگاه های عوارض به صورت دستی پول دریافت می کردند. با ظهور سیستم های الکترونیکی و دستگاه های خواندن از راه دور، در بیشتر کشورهای جهان این شغل نیز از بین رفته است.

8. مسئولین جمع آوری زباله های بازیافتی

پیش از سیستم های مدیریت پسماند مدرن، مسئولین جدا سازی زباله های بازیافتی به صورت دستی زباله ها را تفکیک می کردند. امروزه این کار به سیستم های پیشرفته و دستگاه های اتوماتیک سپرده شده. با این همه در بعضی از کشورهای فقیر، زباله گردها حضور دردناک در پیکر جامعه دارند و یادآور دردهای اجتماعی و مالی هستند.

9. تعمیرکار ماشین تحریر

با ورود کامپیوترها و پردازشگرهای کلمه، احتیاجی به ماشین های تحریر نیست. به جز معدود کلیکسیونرها و سنت گراهایی که هنوز دوست دارند ماشین تحریر داشته باشند و طبعا احتیاج به تعمیر پیدا می نمایند.

10. پیک کتاب های تلفن

کتاب های راهنمای تلفن که شامل شماره های تماس افراد بود، در گذشته به درب منازل تحویل داده می شد. امروزه با وجود اینترنت، این شغل به طور کامل از بین رفته است.

11. فروشندگان دوره گرد میوه و سبزیجات

پیش از ظهور فروشگاه های زنجیره ای، فروشندگان سیار میوه و سبزیجات در محله ها پرسه می زدند. امروزه این شغل دیگر رواجی ندارد و مردم (در بیشتر کشورها) ترجیح می دهند از فروشگاه ها خرید نمایند. در ایران البته شغل آنها کاملا محفوظ مانده است.

12. پخش نمایندگان دوره گرد مجله و روزنامه

در گذشته، پخش نمایندگان روزنامه و مجله نقش مهمی در اطلاع رسانی عمومی داشتند و هر هفته به خانه ها می رفتند. اما با توسعه اینترنت و اخبار آنلاین، این شغل نیز ناپدید شده است. در ایران البته نه تنها چنین شغلی دیگر وجود ندارد، بلکه روزنامه ها و مجله ها هم از کیوسک ها ناپدید شده اند و یا با شمارگان پخش می شوند و گاهی ما یادمان می رود آخرین بار کی روزنامه خریدیم!

13. مسئول توزیع کارت پستال

ارسال کارت پستال ها برای مناسبت های مختلف در گذشته بسیار رایج بود. امروزه، پیغام های الکترونیکی و شبکه های اجتماعی جایگزین این روش سنتی شده اند. با این همه بعضی دوست دارند این شکل سنتی ارتباط احیا گردد.

14. فروشنده سیار یخ

پیش از اختراع یخچال برقی، مردان یخچالی بلوک های یخ را به خانه ها تحویل می دادند. این شغل با ظهور یخچال ها از بین رفت.

15. پیک های رستوران و قهوه خانه

پیش از سیستم های آنلاین سفارش غذا، پیک های رستوران به خانه ها غذا تحویل می دادند. امروزه با ورود اپلیکیشن ها و خدمات آنلاین، این شغل به شکل مدرن تری درآمده است. در ایران هر دو شکل این خدمات هنوز وجود دارد.

16. دکوراتورهای کاغذ دیواری

در زمان محبوبیت کاغذ دیواری، دکوراتورهایی برای نصب و تعویض آن وجود داشتند. امروزه با تغییر سلیقه ها و استفاده از رنگ و متریال های نو، این شغل کم رنگ شده است.

17. مسئولین بایگانی و ذخیره سازی اسناد کاغذی

در ادارات، مسئولین بایگانی وظیفه ذخیره و نگهداری اسناد را داشتند. با ورود سیستم های مدیریت اسناد دیجیتال، این شغل کم کم از بین رفت. در ایران البته هم بایگانی کاغذی و هم دیجیتال در کنار هم استفاده می گردد و به شکل شگفت انگیز علاقه به کاغذ از بین نرفته است! گرچه در سال های اخیر امنیت اطلاعات در ایران هم در مواردی از بین لزوم بایگانی جانبی را مطرخ نموده است.

18. اپراتورهای تاریکخانه در بیمارستان ها

تکنسین های تاریکخانه در بیمارستان ها عکس های رادیولوژی را ظاهر می کردند. با ورود رادیولوژی دیجیتال، این شغل دیگر وجود ندارد و ذخیره سازی تصاویر به صورت دیجیتال انجام می گردد.

19. تلگراف و ارسال نامه و پستچی ها

ارسال تلگراف زمانی راه ارتباطی کارایی بود، اما بعدا کاملا کنار گذاشته شد. بعلاوه دیگر کمتر کسی نامه به سبک قدیمی برای دوست یا فامیلی ارسال می نماید. فقط مانده ارسال پستی کالاها و اوراق رسمی و اسناد و پستچی ها هم بسیار کمتر از قبل شده اند.

آینده شغلی و تطبیق با تغییرات

تغییر و تحول در مشاغل همیشه ادامه دارد و با رشد فناوری، مشاغل بیشتری جای خود را به مشاغل نو خواهند داد. شغل هایی که احتیاجمند هوش اجتماعی، تعاملات انسانی و خلاقیت هستند، همچنان اهمیت خود را حفظ خواهند کرد. برای مقابله با این تغییرات، افراد باید به توسعه مهارت های نو و یادگیری مداوم بپردازند و خود را برای جهانی کاری آینده آماده نمایند.