چین به یاری بازار مسکن ایران می آید؟ - سرمایه گذاری ایکیوسی

امروز صنعت ساختمان چین به قدری پیشرفت نموده که اوایل سال 2021 میلادی ظرف 5 روز یک بیمارستان 1500 تخت خوابی را در شهر نانگونگ احداث کردند. قبل از آن هم اوایل شیوع ویروس کرونا یک بیمارستان 1000 تخت خوابی را ظرف مدت 10 روز در شهر ووهان ساختند.

گفته می شود در سال 2020 ارزش کل فراوری صنعت ساختمان در چین 4.1 تریلیون دلار بوده است. طبق اعلام وزارت مسکن و توسعه شهری و روستایی چین، تعداد کارکنان بخش ساخت وساز در سال 1952 کمتر از 1 میلیون نفر بود که در سرانجام سال 2020 به حدود 54 میلیون نفر رسیده است.

با توجه به پیشرفت خیره نماینده چین در صنعت ساختمان، دولت ایران میخواهد از تکنولوژی چین برای اجرای پروژه جهش فراوری و تامین مسکن استفاده کند. بنا به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی، مذاکراتی هم در این خصوص اجرا شده است.

از دلایل مهم افزایش قیمت ساخت، بخصوص در پروژه های مسکن حمایتی طولانی شدن فرآیند اجرا است که بعضا به مطالبه آورده بیشتر به وسیله اعضا و افزایش سقف وام منتهی می شود. بنابراین قطعا به کارگیری تجربه و علم دیگر کشورها در سطوح علمی و اقتصادی در ایران همانند ساخت و ساز، مساله نکوهیده ای نیست و به نظر نمی رسد کسی با این موضوع مخالفتی داشته باشد. حتی فعالان صنعت ساختمان در ایران با وجود آنکه به توانایی مهندسان و تکنولوژی داخل، ایمان دارند مخالف استفاده از فناوریهای نوین دنیای نیستند.

یکی از تردیدها نسبت به انعقاد قرارداد پروژه های ساخت و ساز با چین به سابقه این کشور در ایران، مشخصا در آزادراه تهران ـ شمال برمی شود که نهایتا به فسخ قرارداد با شرکت چینی منجر شد. اما نباید از نظر دور داشت که ما به علت تحریم های ظالمانه مشکلاتی در مبادلات بانکی داشتیم و این معضل کماکان وجود دارد. بعلاوه در مواردی پروژه ها به سرمایه گذاری هنگفتی نیازمند است که از عهده سرمایه گذاران ایرانی برنمی آید. به طور مثال برای فاز دوم آزاد راه تهران ـ شمال هنوز هیچ سرمایه گذار داخلی پا پیش نگذاشته است.

در شرایط کنونی که دولت رئیسی برای ساخت چهار میلیون واحد مسکونی ظرف چهار سال، ذیل قانون جهش فراوری و تامین مسکن آستین ها را بالا زده این نگرانی وجود دارد که طولانی شدن فرآیند اجرای این طرح منجر به تکرار تجربه های گذشته بخصوص پروژه مسکن مهر شود که بعد از 14 سال هنوز در بخشهایی به طور کامل تکمیل نشده است.

با وجود آنکه بر توانایی 500 هزار مهندس و 5000 شرکت انبوه ساز ایرانی تردیدی وجود ندارد، بر کسی پوشیده نیست که سپردن فعالیتهای عمرانی به دست افراد فاقد صلاحیت می تواند هزینه و وقت کشور را هدر بدهد؛ اتفاقی که متاسفانه در مواردی در پروژه مسکن مهر رخ داد و متقاضیان را گرفتار کرد.

حالا دولت بنا دارد ضمن استفاده از توان داخلی، تکنولوژی روز دنیا را نیز به خدمت پروژه جهش فراوری و تامین مسکن (نهضت ملی مسکن) بیاورد. آنطور که محمودزاده ـ معاون وزیر راه وشهرسازی ـ گفته مذاکراتی نیز در این خصوص با چین و بعضی دیگر از کشورها اجرا شده است.

یک علت مهم دیگر که می تواند ما را مجاب به انعقاد قرارداد با چین کند امکان تهاتر نفت است. به هر حال ما به خاطر کاهش صادرات نفت ناشی از تحریم ها با کمبود منابع اقتصادی مواجهیم. اگر با چین قرارداد پروژه های جهش فراوری و تامین مسکن را به امضا برسانیم می توانیم با توجه به تحریم ها نفت را تهاتر کنیم.

در حال حاضر یک شرکت ترکیه ای که در پروژه 33 هزار واحدی مسکن مهر پردیس سابقه نسبتا خوبی دارد، اجرای مسکن ملی شهر نو بهارستان را بر عهده گرفته است. این اتفاق پس از آن افتاد که سازندگان داخلی حاضر نشدند با قیمت متری 2.8 میلیون تومان کار را شروع نمایند و بنا به گفته محمدرضا احمدی ـ مدیرعامل شرکت عمران شهر نو بهارستان ـ انبوه سازان داخلی پیشنهاد متری 4.2 میلیون تومان ارایه داده بودند.

طبق اعلام وزارت راه و شهرسازی، قرار نیست ساخت پروژه جهش فراوری مسکن به چین سپرده شود بلکه از تکنولوژی این کشور استفاده خواهد شد. بعضی نمایندگان مجلس نیز با وجود آنکه بر استفاده از توانایی نیروهای داخلی تاکید دارند، مخالف استفاده از فناوریهای نوین نیستند.

اسماعیل حسین زهی ـ نایب رییس کمیسیون عمران مجلس ـ در عین حال که گفته بنده با حضور شرکت های چینی در پروژه های طرح جهش فراوری و تامین مسکن (نهضت ملی مسکن) مخالفم. بیان نموده است که هرگونه قرارداد با کشور چین برای ساختمان سازی باید در صحن علنی مجلس مورد آنالیز نمایندگان قرار گیرد.

فرهاد بیضایی کارشناس مسکن نیز در این خصوص می گوید: بر خلاف حواشی که درباره ساخت و ساز طرح جهش مسکن به وسیله چینی ها ایجاد شده، این مساله کاملا فرعی و حاشیه ای است؛ چرا که مساله اصلی، تامین زمین و مکان یابی درست است. در گذشته هم این رخ داده و تکنولوژی های خاص در پروژه های انبوه از سوی دولت حمایت شده است و فراوری نماینده های داخلی با وارد کردن نوترین تکنولوژی ها، خط فراوری آن را راه اندازی نموده اند. لذا این موضوع به هیچ وجه پیچیده نیست.

حالا به نظر می رسد همه چیز برای استفاده از تجربیات و تکنولوژی به روز چین در پروژه جهش فراوری مسکن فراهم شده است. گذشته از آن ورود چین می تواند به ارتقای صنعت ساختمان در ایران یاری کند؛ کما اینکه بخش قابل توجهی از پیشرفت صنعت ساختمان ایران در زمینه هایی مثل قالب تونلی، سیستم فلز سبک ال اس اف، سوپر پانل و سیستم پیچ و مهره ای مرهون استفاده از تخصص دیگر کشورها طی 10 سال اخیر همزمان با اجرای پروژه مسکن مهر بوده است.