علائم حساسیت به گلوتن چیست و چگونه تشخیص داده می شود؟ - سرمایه گذاری ایکیوسی

در صورتی که مطالعه قسمت خاصی از این مطلب مد نظر شماست، با انتخاب عناوین ارائه شده در فهرست موضوعی زیر، به موضوع دلخواه خود برسید:

• علائم حساسیت به گلوتن
• علائم بیماری در بچه ها
• عوارض عدم جذب مواد مغذی در بچه ها
• علائم بیماری در بزرگسالان
• علائم حساسیت به گلوتن در مواردی غیر از بیماری سلیاک
• مراجعه به پزشک
• تشخیص حساسیت به گلوتن
• رژیم غذایی بدون گلوتن

علائم حساسیت به گلوتن

گلوتن پروتئینی است که در برخی مواد غذایی همچون گندم، جو و … وجود دارد. حساسیت به پروتئین گلوتن یک بیماری خودایمنی است که در آن دستگاه گوارشی به این پروتئین حساس بوده و آن را جذب نمی کند. به طور معمول، این حساسیت بیشتر در بچه ها رایج بوده و در 65 درصد موارد منجر به مرگ بچه ها پیش از سن 12 سالگی می گردد. علائم حساسیت بچه ها به گلوتن عبارتند از:

• تهوع و استفراغ
• اسهال
• خارش دهان و گلو
• کهیر زدن و خارش بدن
• گرفتگی بینی
• سوزش چشم
• تنگی نفس

همچنین می توان گفت که علائم مرتبط با حساسیت به گلوتن موجود در گندم معمولاً در عرض چند دقیقه پس از مصرف مواد غذایی حاوی گندم شروع می گردد. با این حال، این زمان می تواند تا دو ساعت نیز متغیر باشد. همچنین علائم حساسیت به گلوتن می تواند خفیف بوده و یا به حدی شدید باشد که تهدیدی برای زندگی فرد به شمار آید.

همان طور که اشاره شد، از علائم شدید حساسیت به گلوتن می توان به تنگی تنفس اشاره کرد. بنابراین چنانچه پزشکی حساسیت به این پروتئین را در فردی تشخیص دهد، تزریق آمپول اپی نفرین (مانند EpiPen) را برای او تجویز می کند. همچنین برای جلوگیری از تنگی نفس در افراد مبتلا به حساسیت که به طور تصادفی گندم خورده اند نیز تزریق این آمپول می تواند مؤثر واقع گردد.

علائم بیماری سلیاک

همان طور که اشاره شد، بیماری سلیاک یک اختلال خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به پروتئین گلوتن پاسخی غیرطبیعی می دهد. گلوتن در موادی مانند گندم، جو و غیره وجود دارد و خوردن آن توسط افرادی که سلیاک دارند، باعث تحریک سیستم ایمنی بدنشان شده و ویروس های مفید موجود در بدن از بین می رود.

علائم بیماری در بچه ها

توجه کنید که بدون ویروس سالم مواد غذایی جذب بدن نشده و همین موضوع می تواند منجر به سوءتغذیه در افراد گردد. بیماری سلیاک تیز می تواند عواقب جدی برای سلامتی داشته باشد. به عبارتی، از جمله آسیب های بیماری سلیاک می توان به آسیب جدی به روده کوچک اشاره کرد که مسئولیت جذب مواد غذایی را بر عهده دارد. به طور کلی، علائم بیماری سلیاک در میان بزرگسالان و بچه ها متفاوت می باشد. بچه ها اغلب علائم گوارشی دارند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نفخ شکم
• اسهال مزمن
• یبوست
• دل درد
• تهوع و استفراغ

عوارض عدم جذب مواد مغذی در بچه ها به سبب بیماری سلیاک

در واقع، عدم جذب مواد مغذی در سال های رشد بدن بچه ها می تواند منجر به مسائل دیگری در سلامتی آن ها گردد که برخی از بارزترین مسائل عبارتند از:

• عدم رشد نوزادان
• بلوغ دیر در نوجوانان
• کوتاهی قد
• تحریک پذیری در خلق وخوی
• کاهش وزن
• ضعف مینای دندان

علائم بیماری در بزرگسالان

بیماری سلیاک در بزرگسالان نیز ممکن است علائم گوارشی به دنبال داشته باشد. با این حال، این بیماری در بزرگسالان با علائمی به صورت زیر همراه است:

• خستگی
• کم خونی
• افسردگی و اضطراب
• پوکی استخوان
• درد مفصلی
• سردرد
• زخم های داخل دهان
• ناباروری یا سقط جنین مکرر
• عدم قاعدگی در بانوان
• سوزش دست وپا

نکته قابل توجه در ارتباط با بیماری سلیاک در بزرگسالان این است که تشخیص این بیماری در بزرگسالان می تواند سخت باشد چرا که نشانه های آن اغلب در افراد مختلف متنوع بوده و در بسیاری از موارد مشابه علائم بیماری های دیگر نیز دیده می گردد.

علائم حساسیت به گلوتن در مواردی غیر از بیماری سلیاک

شواهد نشان دهنده این هستند که در برخی موارد علائمی در افراد مشاهده شده اند که حساسیت های شدید به پروتئین موجود در گندم داشته اما مبتلا به بیماری سلیاک نبوده اند. به همین دلیل، محققان پیوسته سعی در کشف علت دقیق بیولوژیکی این بیماری داشته اند که با نام NCGS (مخفف Non Celiac Gluten Sensitivity) نیز شناخته می گردد.

به طور کلی، تست مشخصی برای تشخیص بیماری NCGS وجود ندارد، اما افراد مبتلا به این بیماری پس از خوردن غذاهای حاوی پروتئین گلوتن علائم حساسیت به آن را بروز می دهند، در حالی که پاسخ تست حساسیت و همچنین بیماری سلیاک در آن ها منفی است. با توجه به این که تعداد افراد مبتلا به این بیماری روزبه روز در حال افزایش است، محققان در تلاش هستند تا بیشتر با خصوصیات، علائم و دلایل این بیماری آشنا شده و راه حلی برای درمان آن بیابند. به طور کلی، شایع ترین علائم بیماری NCGS عبارتند از:

• خستگی ذهنی
• کوفتگی بدن
• نفخ و درد شکم
• سردرد

از آنجایی که هیچ تست آزمایشگاهی برای تشخیص بیماری NCGS وجود ندارد، پزشک متخصص می تواند با بررسی رژیم غذایی فرد، تأیید مصرف پروتئین گلوتن و همچنین مشاهده علائم فیزیولوژیکی، به طور قطعی ابتلا به بیماری NCGS را در او تشخیص دهد. در نهایت، پس از تشخیص این بیماری و بررسی آزمایش هایی که در آن ها نتایج بیماری حساسیت به گلوتن و سلیاک منفی بوده می توان با رعایت رژیمی بدون پروتئین گلوتن از پیشروی آن جلوگیری نمود.

مراجعه به پزشک

اگر فکر می کنید که علائم حساسیت به گلوتن یا مواد غذایی وابسته به گندم دارید، نیاز است تا پیش از هر گونه اقدام خودسرانه برای درمان با پزشک متخصص در این رابطه صحبت کنید. یک پزشک متخصص گوارش می تواند پس از انجام آزمایش های لازم و اطمینان از حساسیت شما به پروتئین گلوتن، نسبت به درمان این بیماری اقدام کند. همواره به یاد داشته باشید که بیماری سلیاک برای سیستم ایمنی بدن به خصوص در بچه ها خطرناک بوده و در صورت تشخیص از سمت پزشک باید درمان گردد.

به علاوه، بیماری سلیاک یک اختلال ژنتیکی است و از همین روی سایر افراد خانواده نیز ممکن است به این بیماری مبتلا باشند. یعنی که چنانچه در مورد فردی ابتلا به بیماری سلیاک مورد تأیید قرار گیرد، سایر افراد خانواده نیز باید آزمایش ها لازم برای بررسی ابتلا به این بیماری را انجام دهند. به طور کلی، تعداد افراد زیادی به بیماری سلیاک مبتلا هستند در حالی که از بیماری خود اطلاعی ندارند!

تشخیص حساسیت به گلوتن

برای تشخیص بیماری سلیاک یا حساسیت به گلوتن باید آزمایش پوست یا خون انجام دهید. همچنین به خاطر داشته باشید که پاسخ آزمایش ها به میزان وجود پروتئین گلوتن در بدن بستگی دارد، بدین معنی که نباید پیش از آزمایش به صورت خودسرانه و بدون توصیه پزشک شروع به رژیم غذایی بدون گلوتن یا مواد غذایی عاری از گندم کنید چرا که در این صورت ممکن است پاسخ آزمایش ها به اشتباه منفی شده و تشخیص بیماری با مشکل روبرو گردد.

رژیم غذایی بدون گلوتن یا مواد غذایی وابسته به گندم

درمان بیماری سلیاک به رعایت رژیم غذایی بدون گلوتن و مواد غذایی مانند گندم بستگی دارد. به عبارتی، چنانچه به تشخیص پزشک متخصص مبتلا به بیماری NCGS هستید، بسته به شدت یا ضعف این بیماری می توانید روزانه به میزان مشخصی مواد غذایی حاوی پروتئین گلوتن مصرف کنید. در برخی موارد نیز با توجه به شدت بیماری مجبور به حذف این پروتئین خواهید بود.

همچنین غذاهایی همچون نان، ماکارونی، غلات و غیره می توانند در دسته رژیم های غذایی بدون گلوتن جای گیرند. همواره به خاطر داشته باشید که پروتئین گلوتن در مواد غذایی همچون بستنی، شربت، ویتامین ها، مکمل های غذایی و غیره نیز ممکن است یافت گردد! بنابراین پیش از خوردن این دست از مواد غذایی برچسب های مواد غذایی و نوشیدنی هایی مصرفی را بخوانید تا مطمئن شوید که حاوی گندم یا پروتئین گلوتن نباشند.

جمع بندی

در پایان، جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با رژیم غذایی مختص خود می توانید به پزشک متخصص یا گوارش مراجعه کنید. در واقع، بیماری سلیاک، حساسیت به گلوتن یا بیماری NCGS دارای علائم بسیار مشابهی هستند که همین امر تشخیص بیماری را سخت می سازد؛ بنابراین به شما توصیه می کنیم جهت تشخیص دقیق بیماری، درمان آن و ارائه رژیم غذایی مناسب به پزشک متخصص مراجعه کنید. آیا شما نیز در اطراف خود افرادی با علائمی مشابه حساسیت به گلوتن را دیده اید یا با راه های درمان این بیماری آشنایی دارید؟ اگر پاسخ شما مثبت است، نظرات، دیدگاه ها و سوالاتتان را از طریق بخش ارسال نظر با ما و دیگر مخاطبان خبرنگاران درمیان بگذارید.