اقتصاد دانش بنیان تنها جهت رشد مالی در آینده است - سرمایه گذاری ایکیوسی

در ابتدای نشست حسین سلاح ورزی، رئیس سازمان ملی کارآفرینی ایران از جایگاه مفهوم کارآفرینی در ایران گفت؛ جایگاه واژه کارآفرینی مانند بهره وری که در ایران به گواهی ایزو تقلیل یافته، ضعیف است. در تمام این سال ها بهره وری معضلی بوده که سیاست گذار در برنامه های توسعه عنوان نموده که یک سوم رشد اقتصادی از محل افزایش بهره وری انجام گردد، بندی که هرگز عملیاتی نشده ولی در عوض هر بار به همان شکل تکرار شده است. هرگز در فرایند سندنویسی به این مسئله دقت نشده و یا آسیب شناسی انجام نشده است.

او درباره مفهوم کارآفرینی گفت: اگرچه خیلی ها کارآفرین و کارفرما را معادل هم می گیرند ولی کارآفرین کسی است که به فکر راه انداختن کسب وکاری نوآورانه است. در شرایط حاضر اقتصاد دانش بنیان شاید تنها یا یکی از مهم ترین جهت است که بتواند مشکل رشد اقتصادی ایران را حل نماید و برای همین توجه به کارآفرینی به معنای واقعی آن مهم است.

بعد از آن مجتبی رضاخواه رئیس فراکسیون اقتصاد دیجیتال و حکمرانی داده مجلس یازدهم گفت: برای اثربخشی کارآفرینی در اقتصاد احتیاجمند همراهی و هماهنگی بخش خصوصی، حاکمیت باهم هستیم؛ باید این زنجیره هماهنگ باهم عمل کند تا کارآفرینی رونق گیرد.

رضاخواه گفت: رشد اقتصاد دیجیتال در چند سال گذشته رونق بیشتری گرفته است. براساس آمار سازمان های بین المللی میانه رشد اقتصاد جهان 2.5 درصد و میانه رشد اقتصاد دیجیتال حدود 8 درصد بوده است؛ این عدد در دوره کرونا بیشتر هم شد.

او درباره جایگاه ایران در اقتصاد دیجیتال در دینا گفت: ایران اصلاً نقشی در اقتصاد دیجیتال جهان ندارد. برای اثرگذاری در این حوزه باید زنجیره درهم تنیده ای به این رشد یاری کند. آیا چنین زنجیره ای در ایران فعال است؟ آیا آموزش در این حوزه به روز و کارآمد است؟ تقاضا برای اقتصاد دیجیتال وجود دارد و تعارض منافع کسب وکارهای سنتی و نوین چگونه حل می گردد؟

او ادامه داد: در زمان بروز تعارض ها مثل تعارض منافع سیستم حمل ونقل سنتی با تاکسی های اینترنتی باید حاکمیت و قانون گذار ورود کند.

او توضیح داد: هم تقاضا برای اقتصاد دیجیتال وجود دارد و هم بهره وری در این حوزه بیشتر است. اما مسئله این است که باید تعارض منافع حل گردد و بخش خصوصی و حاکمیت باهم برای اقتصاد ملی کشور کار نمایند. اما متأسفانه برای کسب وکارهای نوین حمایت اقتصادی ساختارمندی تعریف نشده است؛ در حوزه اقتصادیات، بیمه و تأمین اجتماعی مشکلاتی وجود دارد. از طرفی بخش خصوصی بزرگ نداریم که خودش به تنهایی این حوزه را راهبری کند.

رضاخواه گفت: ما برای حمایت از حوزه فناوری و کارآفرینی نوآورانه باید زیرساخت های این حوزه را فراهم کنیم؛ مهم ترین گام اصلاح نگاه به این حوزه است.

بعد از آن ابوالفضل کیانی بختیاری نایب رییس هیات مدیره و مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی درباره کارآفرینی دیجیتال؛ فرایند نوپدید کارآفرینی گفت: به نظر می رسد که می توان گفت که عصر طلایی نوآوری های رادیکال در قرن 21 به سر رسیده است. بعید به نظر می رسد که جهان شاهد خلق تکنولوژی هایی باشد که زندگی بشر را به پیش و پس از خود تقسیم نمایند. نوآوری های امروزی بیشتر از جنس نوآوری های تدریجی و ساختاری، و در خوش بینانه ترین نوآوری های تحول آفرین هستند و به ندرت شاهد نوآوری های رادیکال هستیم و خواهیم بود! در جهانی کسب وکار، نوآوری ها بیشتر از جنس Servitization یعنی خدمت افزایی، نوآوری در خدمات همچنین محصول سنتی (یا محصول ناشی از نوآوری تدریجی) خواهد بود.

کیانی بختیاری درباره کسب وکار پلتفرومی گفت: پلتفرم ها مدلی برای کسب وکارند که به وسیله تسهیل تبادل میان دو یا چند گروهِ وابسته به یکدیگر، ارزش ایجاد می نماید. این گروه ها معمولاً مشتری ها و فراورینماینده ها هستند. پلتفرم ها برای محقق کردن این تبادل، شبکه ای بزرگ و مقیاس پذیر ایجاد می نمایند که متشکل است از کاربرها، و منابعی که باید در موقع احتیاج در دسترس باشند.

او ادامه داد: در طول همه گیری کرونا، پذیرش دیجیتال یک جهش کوانتومی در سطوح سازمانی و صنعتی داشته است.

کیانی بختیاری در ادامه این نشست از فرایندهای کارآفرینی گفت: فرایند اول کوچ دیجیتالی (Digital Nomadism)

و توسعه کارآفرینی دیجیتال است: یعنی تغییر شکل و محیط کار از حالت سنتی به حالت دیجیتالی که پدیده رایج در همه جهانست؛ مشخصه آن افزایش تمایل عمومی به کار در منزل به عنوان خویش فرما است.

به گفته او فرایند دوم کارآفرینی مبتنی بر دستگاه های تلفن همراه است؛ هر فرد به طور میانه 96 بار در روز موبایلش را چک می نماید (حداقل هر 10 دقیقه یک بار) در سال 2020، 1100 برند مرتبط با مد در فضای مجازی ایجاد شد. در سال 2020، ارزش تجارت الکترونیکی در آمریکا 792 میلیارد دلار بود. در سال 2021، از هر 6 دلار، 1 دلار در تجارت الکترونیکی گردش داشته است فرایند سوم اقتصاد مبتنی بر گیگ است: کاری که مدت زمان مشخصی طول می کشد و دائمی نیست.

او ادامه داد: اقتصاد گیگ اقتصادی که مبتنی بر نیروی کار خویش فرما، موقت و قراردادهای پیمانکاری است. کارآفرینی گیگ، کارآفرینی برای استفاده از اقتصاد گیگ (مثل اوبر و ایربی ان بی) است.

به گفته او فرایند چهار کارآفرینی برای بازارهای نیچ است. کارآفرینی که به شناسایی بخش های ویژه و دست نخورده اما شاید کوچک بازار پرداخته و برای این بخش های ویژه محصول یا خدمت فراوری می نماید. پیش بینی می گردد بازارهای نیچ در آینده بسیار سودآورتر شوند.

او ادامه داد: فرایند پنجم کارآفرینی مبتنی بر حق خرید اشتراک است: در سال 2020، ارزش اقتصاد مبتنی بر حق اشتراک به 3 میلیارد دلار رسید. در سال 2027، ارزش اقتصاد مبتنی بر حق اشتراک به 11 میلیارد دلار خواهد رسید.

فرایند بعدی از نظر کیانی بختیاری کارآفرینی مبتنی بر مسئولیت اجتماعی است. او فرایند بعدی را جوان شدن کارآفرینان نامید: نسل نو در همه جهان (ازجمله دهه هفتادی ها و هشتادی های ایران چند ویژگی مشترک دارند: تنفر از کارمندی و رئیس داشتن، جستجوی علائق، تمایل به خویش فرمایی، تمایل به شغل انعطاف پذیر، تمایل به ساعات کاری منعطف. کارآفرینان در همه جهان جوان شده اند. سن کارآفرینی در آمریکا به 14 سال رسیده است.

در ادامه فرایند هشتم فراوری محتوا برای پلتفرم های دیجیتال معروف مثل یوتیوب باهدف کسب عایدی مستقیم یا غیرمستقیم (به وسیله معروفیت) عنوان شد.

او فرایند نهم را کارآفرینی سبز خواند: فراوری محتوا برای پلتفرم های دیجیتال معروف مثل یوتیوب باهدف کسب عایدی مستقیم یا غیرمستقیم (به وسیله معروفیت). یوتیوب در 5 سال گذشته، 2 میلیارد دلار به فراورینمایندگان محتوا پرداخت نموده است. توئیچ (یک سرویس streaming برای بازی دوستان): بعضی استریمرها که حتی به سن قانونی نرسیده اند، ماهانه 5000 دلار عایدی دارند.

بعد از آن سلاح ورزی گفت: در زیست بوم نوآوری کسب وکار یکی از نواقص نبود آموزش کافی در حوزه خلاقیت است و به این صورت استعدادها و فرصت های کشف نمی گردد.

در ادامه این نشست ابراهیم صالحی عمران رئیس دانشکده فنی وحرفه ای از ارتباط آموزش صحیح و هدفمندی آموزش در حوزه کارآفرینی گفت. در نظام آموزشی مهارت آموزی خیلی مهم است.

صالحی عمران گفت: باید دغدغه توسعه به دغدغه همگانی تبدیل گردد. در چنین صورتی است که توجه به نظام آموزشی در اولویت همه قرار می گیرد. زمانی فکر می کردند که جهت توسعه از افزایش تعداد مراکز دانشگاهی می گذرد و این تجربه جهانست ولی الآن خیلی ها به مسئله بهره وری توجه دارند. باید ارتباط بین منابع انسانی مهارت و آموزش موردسنجش قرار گیرد.

او ادامه داد: طبق آنالیز و مقدار گیری مجمع جهانی آموزش رتبه ایران در حوزه بهره وری آموزشی رتبه خیلی خوبی نبوده است. باید آمایش و ساماندهی نظام علمی کشور آنالیز گردد.

صالحی عمران گفت: براساس آمارهایی که منتشرشده 75 درصد نیروی کار در ایران فاقد هرگونه مهارتی است. سرمایه انسانی خیلی مهم است. در جهان دانشگاه بیشتر به آموزش مهارت ها تأکید دارند؛ مثلا در سوئیس مهارت آموزی 32 درصد، اتریش 29 درصد، فنلاند 64 درصد، امریکا 40 درصد و در ایران 12 درصد مورد توجه است.

او تأکید کرد: باید در نظام آموزشی کشور مهارت آموزی را جدی گرفت. متأسفانه بلایی سر آموزش عالی ایران آمده که تا دوره دکتر مهارت آموزی در دستور کار نیست. درحالی که راه کارآفرینی فقط آموزش مهارت است.

بعد از آن سلاح ورزی گفت: بنگاه های فعال در کشور یا از تحول دیجیتال استقبال نمی نمایند یا شگفتی این حوزه را باور ندارند. باید به قدرت تحول دیجیتال و نوآوری ایمان داشت.

بعد از آن علیرضا کلاهی از قدرت خلاقیت و نوآوری در کنار کسب وکارها گفت: در جهانیی که تحولات به سرعت رخ می دهد ما نباید کند تصمیمی بگیریم. تفکر خطی با جهانی واقعی تفاوت جدی دارد و باید سریع تر تصمیم بگیریم. در جهان پارادایم ها عوض می گردد و باید موانع برداریم.

او گفت: در ایران پول کم نیست ولی به حوزه های غیرمولد وارد می گردد. سرمایه گذاری خطرپذیر ممکن است در خیلی جاها شکست بخورد ولی در جاهایی پیروزی بزرگ به دست می آورد. در جهان فناوری های نوین و عصر هوش مصنوعی نخبگان همه کاره خواهند شد. یک درصد جامعه کار خواهند کرد و بقیه سیاهی لشکر خواهند بود.

دولت ها از محل ارزش آفرینی کارآفرین های برتر اقتصادیات خواهند گرفت. اگر نخبگان را از دست دهیم هیچ راهی نخواهیم داشت. باید راه برای سرمایه گذاری خطرپذیر هموار گردد.

بعد از آن محمدحسن دیده ور نایب رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران گفت: کارآفرینی روح توسعه است؛ ضمیر جامعه است؛ روح استحکام بخش جامعه است و در ساختن آینده پیشرو است.

او گفت: در سال 2020 مقدار سرمایه گذاران ایرانی در ترکیه چهار برابر شده است و میل به مهاجرت سرمایه انسانی از فراهم نبود شرایط ایفای نقش در فرایند توسعه و تصور دقیق از آینده است. هر چقدر به سمت تحریک نیروی انسانی برویم، جهت توسعه و کارآفرینی فراهم تر می گردد.

در ادامه این هم اندیشی سادات مدیر دبیرخانه خانه خلاق ستاد فناوری های نرم و هویت ساز معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری گفت: حوزه کارآفرینی به حوزه اشتغال مولد معروف است، رویکرد دستگاه های اجرایی کشور به مسئله فناوری و دانش بنیانی تغییر نموده است. توسعه این بخش اهمیت ویژه ای دارد. یکی از این مسائل آموزش های مهارتی است.

بعد از آن حاضران در این نشست سؤالاتی را در حوزه کارآفرینی مطرح کردند.